دین انسان ساز اسلام با ایجاد دو تحول در بهبود وضعیت زن گام برداشت : 1) اصلاح نگرش نسبت به زن ( در تمامی اقشار زن ـ مرد ) 2) جایگزینی تفکر اسلامی بجای تفکر جاهلی و این دو تحول را از طریق آیات الهی و روایات و سیره نبوی تحقق بخشید . عاشورا را نمی توان در قلمرو قشر خاضی محدود کرد و تأثیر و درس های آن برای همگان است از این رو پیام هایی هم که مطرح شده است عام است و به یک صورت برای زنان و مردان و پیران و جوانان مطرح می شود . ولی از آنجا که نیمی از افراد جامعه از بانوان و دختران تشکیل می دهند و از آنجا که در نهضت عاشورا سهمی عمده و قابل ملاحظه بر دوش بانوان کاروان حسینی استوار بود و عاشورا ماندگاری خود را تا حد زیادی مرهوم فداکاری ها و قهرمانی های خانواده امام حسین (ع) به خصوص حضر ت زینب کبری (ع) است در بخشی جداگانه به پیام های عاشورا خطاب به زنان مسلمان پرداخته شده است تا هم رسالت اجتماعی سیاسی این قشر را نشان دهد و خنثی کننده تبلیغات سوئی باشد که دیدگاه اسلام را محروم کردن زنان از مشارکت در کار های اجتماعی و حضور در صحنه معرفی می کند ، هم نقش ز نان را در پشتیبانی از مبارزات مردان و جوانان نشان دهد . هم آمیختن عفاف و پاکدامنی را به تلاش و مجاهدت اجتماعی قابل اجرا بنمایاند هم به مسئولیت شهید پروری و تربیت نسلی بپردازد و نقش ذکر و یاد و روشنگری و پاسداری از خط فکری و عملی شهیدان را یاد آور شود . مجموعه محور های مهم ذیل نگرشی مستقل به حضور زنان در نهضت عاشورا می طلبد : ـ مشارکت زنان در جهاد ـ آموزش و الهام صبر و مقاومت ـ پیام رسانی پس از یک حماسه و انقلاب و جهاد ـ روحیه بخشی به رزمندگان و بازماندگان ـ مدیریت خانواده های شهدا و بازماندگان نهضت در شرایط دشوار ـ حفظ ارزش ها و پای بندی به اصول حتی در شرایط اسارت نکات فوق می تواند موضوع بحث های مبسوط و گسترده در جریان شناسی عاشورا باشد تا نقش زنان ( حضرت زینب (س) ) را در آن حماسه نشان دهد . از نگاه دیگر شناخت آماری از وضعیت زنان در قیام عاشورا ایفای آن نقش را روشنتر بیان می کند . حضور سیاسی زنان در جامعه تکلیف اجتماعی یک مسلمان مخصوص مردان نیست . زنان نیز بنا به تعهد دینی و مسلمانی خویش موظفند نسبت به جریان حق و باطل در جامعه و مساله ولایت و رهبری موضع داشته باشند از رهبری حق دفاع کنند و از حکومت باطل و فساد های مسئولان نالایق انتقاد کنند و از آنجا که پای حمایت از دین در میان است در صحنه حضور داشته باشند . در تداوم خطی که حضرت زهرا(س) در حمایت از امام معصوم (ع) و افشاگری علیه رویه های نا سالم حکام داشت حضرت زینب (س) نیز در نهضت کربلا دوشادوش حسین بن علی (ع) مشارکت داشت . برای ایفای این نقش در معیت امام خویش از مدینه تا مکه و از آنجا تا کربلا آمد و در صحنه های مختلف حضوری فعال و تأثیر گذار داشت . عمده ترین محور هایی که می توان از حضور زن در نهضت عاشورا برداشت کرد که زنان ما در هشت سال دفاع مقدس نیز حضور همین گونه را داشته اند اینهاست : 1) صبر و پایداری و مقاومت در برابر سختی ها و مصیبت ها 2) شهامت و دلیری در افشای حقایق و گفتن سخت حق 3) پیام رسانی و تبیین و روشنگری در طول مدت 4) کار های پرستاری پشتیبانی امدادگری 5) روحیه بخشی و تشجیع نسبت به رزم آوران یا ترغیب مادران یا همسران شهدا نسبت به دفاع از امام و فداکاری در راه حق . 6) مدیریت در شرایط بحران که عمدتا نقش حضرت زینب (س) بود . 7) تغییر ماهیت اسارت و تبدیل آن به آزاد سازی انسان ها و بیدادگری اذهان جامعه . 8) عمق بخشیدن به بعد تراژدیک حادثه که حاصل حضور زنان و دختران در یک ماجرا است . 9) مراعات حدود الهی و عفاف و متانت یک زن مسلمان و متعهد حتی در شرایط اسارت و زیر سلطه سربازان دشمن . زنان پاکدامن و شجاع ایران اسلامی در تبعیت از این اسوه ها هم در صحنه مبارزات و راهپیمایی ها و تظاهرات ضد طاغوت حضور فعال داشتند هم حضور سیاسی و اجتماعی خود را همراه با حفظ متانت و حجاب داشتند درسی که از عاشورا آموخته بودند و پیامی که عاشورا به زنان جهان برای همیشه و همه جا دارد . زن مسلمان نمونه ایرانی نه تنها از شهادت جوان خویش در راه عقیده و دین خدا روی بر نمی تابد بلکه مشوقی برای این گونه مجاهدت و جانفشانی هاست و پسر را به جنگیدن و شهادت در راه امام حق ترغیب می کند . تربیت نسلی شهادت طلب و جان نثار پیام عاشورا را به همه مادران است . حضرت زینب (س) هم دختر شهید بود . هم خواهر شهید هم مادر شهید هم عمه شهید . صبر و مقاومت او در برابر این شهادت ها بود که او را قهرمان صبر ساخت . در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس و جامعه امروزی مادران و خواهران شهدا همچنین همسران جوان شهیدان جبهه برترین الگو های صبر ایمان و افتخار به شهادت را از عاشورای حسینی و اهل بیت (ع) آن حضرت گرفتند. امام امت درباره بانوان رشید و دلاور ایران اسلامی فرموده است : زنان در عصر ما ثابت کردند که در مجاهده همدوش مردان بلکه مقدم بر آنانند . شما خواهران عزیز و شجاع دوشادوش مردان پیروزی را برای اسلام بیمه کردید . بانوان عزیز ما اسباب این شدند که مردان هم جرأت و شجاعت پیدا کنند . من هر وقت بانوان محترمی را می بینم که با عزم و اراده قاطع در راه هدف حاضر به همه طور زحمت بلکه شهادت هستند مطمئن می شوم که این راه به پیروزی منتهی می شود . مروری به اظهارات مادران شهدا که درباره قربانیان خودشان به آستان اسلام و انقلاب داشته و دارند نشان دهنده تأثیر پذیری آنان از حرکت های الگویی زنان حاضر در نهضت کربلا است . میراث داری نگهبانی از خط و خون شهدا حتی با حجاب خویش تبیین اهداف و آرمان های شهیدان صبر بر شهادت و بلا در راه خدا همه و همه درس هایی است که بانوان ما از کربلا حضرت زینب (س) آموخته اند . پیام عاشورا توسط حضرت زینب (س) به بانوان دعوت آنان به شناخت رسالت سیاسی خویش است و پشتیبانی از مبارزه شهیدان تلاش اجتماعی همراه با عفاف و پاکدامنی ، شهید پروری و تربیت نسلی شهادت طلب تبلیغ و تبیین مدام و اهداف شهیدان صبر بر شهادت عزیزان . همچنان که تا کنون چنین بوده است تا آخر نیز همین درس ها و پیام ها جاودانه خواهد ماند . بخشی از خطبه حضرت زینب (س) سپاس خدای را که پروردگار جهانیان است و درود خداوند بر پیغمبر و خاندان او باد همه خدایا داد ما را بستان و از این ستمگران انتقام ما را بکش و خشمت را فرود آور بر آن که خون ما را بریخت ... اگر امروز به گمان خود غنیمت بدست آوردی و سود بردی بهمین زودی زیان کنی وقتی که نیابی مگر همان را که دست تو از پیش فرستاد . و خداوند بر بندگان ستم نکند و شکوه به خدا بریم و اعتماد بر او کنیم . پس هر کید داری بکن و هر چه کوشش خواهی بنمای و هر جهد که داری بکار بر به خدا سوگند ذکر ما را از یاد ها محو نتوانی کرد و وحی ما را که خداوند فرستاد نتوانی می رانید ... سپاس خدا را که اول ما را به سعادت و مغفرت ختم کرد و آخر ما را به شهادت و رحمت فائز گردانید . تهیه و تنظیم : زهره عاملی